Dirk nam contact met mij op met de vraag of ik een gravel wielset voor hem kon maken. Tuurlijk kan ik dat! Ik ben wel een beetje groot. 2m groot en 118kg zwaar. Geen probleem! Oh ja, het wiel moet uit het midden gespaakt worden. Eum, ja, dat kan, maar waarom eigenlijk? Ik heb een Cannondale SuperX. Aha, juist.
Een velg wil je in het midden tov de uitvallen hebben. Bij een velgremmen voorwiel kun je dan aan beide kanten spaken gebruiken van dezelfde lengte en de spaakspanningen zullen nagenoeg gelijk zijn. Dan zal je velg in het midden van de uitvallen maar ook het midden van de naaf uitgelijnd zijn. Bij het achterwiel is de situatie anders. Daar hebben we te maken met de cassette die ook ruimte nodig heeft. Hierdoor is de afstand tussen de uitvallen en de flenzen van de naaf verschillend tussen rechts en links. Om de velg in het midden uit te kunnen lijnen moeten er spaken gebruikt worden van verschillende lengtes en de spaakspanningen zullen anders zijn. De linker kant (tegenovergesteld aan de kant van de cassette) zal te kampen hebben met spaken met een lagere spanning tov dat spaken aan de rechter kant (cassette kant). Bij een wiel wat niet goed gespaakt is, zal dit als resultaat hebben dat de spaken aan de linker zijde relatief snel gaan afbreken.
Cannondale heeft geprobeerd dit probleem aan te pakken door de oplossing om te draaien. Ze hebben de achterbrug van een aantal modellen herontworpen en asymmetrisch gemaakt. Hierdoor verschuift de achterbrug met 6mm naar links tov de denkbeeldige loodlijn van voor naar achter (uitvallen voorvork en midden trapas). Om er voor te zorgen dat je wiel niet aan gaat lopen bij de achterbrug (trapas zijde), moet de velg ook 6mm naar links uitgelijnd worden tov het midden van de achternaaf.
Een bijkomend voordeel van een asymmetrische achtervork is dat er opeens extra ruimte ontstaat voor dikkere banden. Je hebt geen (minder) last (meer) van de crankstel en de kettingblad(en). Hierdoor kan het achterwiel, ondanks de dikkere band, meer naar voren geplaatst worden. Ook is er meer ruimte om minder last te hebben van modder ophoping. Bijkomend effect is dat de liggende achtervork nu weer korter gemaakt kan worden. Een kortere liggende achtervork zorgt ervoor dat de fiets wendbaarder is in situaties waar je snel moet kunnen sturen en kort moeten kunnen keren. Bijvoorbeeld cyclocross.
De theorie achter AI klinkt goed. Er wordt echter direct een probleem geïntroduceerd voor wielertoeristen en wedstrijdrijders. Je kunt niet zomaar een willekeurige wiel in steken als je ooit een tweede of nieuwe wielset wilt. En je kunt ook geen “normale” wielen pakken uit de volgwagen als de rest van het team niet op AI specifieke wielen rijdt. Vooral voor wedstrijdrijders is dit een groot logistiek probleem.
Ook het kopen van een nieuwe of twee wielset kan voor hoofdbrekens zorgen. Je kunt een standaard wielset kopen en dan deze zelf of door een specialist laten uitlijnen naar de juiste positie. Dit brengt echter een aantal nadelen met zich mee. De spaaklengtes zijn hier niet voor berekend. De spaken aan de linker zijde zullen te lang zijn. In een aantal gevallen zal dit er zelfs voor zorgen dat het wiel niet ver genoeg naar links uitgelijnd zal kunnen worden. De spaken aan de rechter zijde zullen te kort zijn. In een aantal gevallen zul je ook een deel van de draad van de spaak zien bij de nippel. Het achterwiel zal aan de rechter zijde zwakker gemaakt worden hierdoor. De nippel wordt op deze manier niet meer volledig ondersteund door de spaak met als gevolg vroegtijdige spaak- en/of nippelbreuken.
Met een handgespaakte wielset, wat gemaakt is volgens de specificaties van Cannondale, weet je zeker dat je een stel sterke wielen koopt. Met de juiste spaaklengtes en volledig afgestemd op jouw fiets, rijstijl en gewicht. Hiermee ben je verzekerd van een stel wielen waar je lang plezier van zult hebben, zonder noemenswaardige problemen.
